Donald Tramp 14 milliondan ortiq insonning o‘limiga sabab bo‘lishi mumkin

Donald Trampning AQShning xorijiy gumanitar yordamga ajratiladigan mablag‘larni keskin qisqartirishi 2030 yilgacha 14 milliondan ortiq qo‘shimcha o‘limlarga sabab bo‘lishi mumkin, degan tadqiqot The Lancet tibbiy jurnalida chop etildi. Tadqiqotga ko‘ra, muddatidan oldin o‘lish xavfi bo‘lganlarning uchdan bir qismi bolalardir.

AQSh davlat kotibi Marko Rubio mart oyida Prezident Tramp ma’muriyati AQSh Xalqaro taraqqiyot agentligi (USAID) dasturlarining 80% dan ortiq qismini bekor qilganini ma’lum qildi.

“Kambag‘al va o‘rta daromadli davlatlar uchun bu ta’sir global pandemiya yoki katta harbiy to‘qnashuvga teng bo‘ladi, – dedi Lancet hisoboti mualliflaridan biri Davide Rasella bayonotda. — Moliyaviy yordamni qisqartirish “zaif aholi qatlamlarida sog‘liqni saqlash sohasidagi ikki o‘n yillik rivojlanishni keskin to‘xtatishi va hatto orqaga qaytarishi mumkin".

Bu hisobot dunyo liderlari Sevilya shahrida BMT rahbarligida o‘tkazilayotgan yordam konferensiyasida uchrashayotgan paytda e’lon qilinmoqda. Bu o‘n yillikdagi eng yirik konferensiyadir. 133 mamlakatning ma’lumotlarini tahlil qilgan tadqiqot guruhi 2001–2021 yillarda USAID yordami tufayli rivojlanayotgan davlatlarda 91 million o‘limning oldi olindi, deb hisobladi. Shuningdek, ular modellashtirish usulida AQSh hukumati bu yil boshida e’lon qilgan 83% qisqartirish qanday ta’sir ko‘rsatishi mumkinligini taxmin qilishdi. Bu qisqartirishlar 2030 yilgacha 14 milliondan ortiq oldini olish mumkin bo‘lgan o‘limlarga olib kelishi mumkinligi aniqlandi. Ular orasida 5 yoshgacha bo‘lgan 4,5 milliondan ortiq bolalar bor – yillik taxminan 700,000 bola o‘limi.

Tramp ma’muriyati, avvalroq milliarder Ilon Maskning xarajatlarni qisqartirish tashabbusini qo‘llab-quvvatlab, federal ishchilar sonini kamaytirishga harakat qilgan. Ular shuningdek USAID ni liberal loyihalarni qo‘llab-quvvatlashda ayblagan. AQSH, dunyodagi eng yirik gumanitar yordam ko‘rsatuvchi sifatida, asosan tadbirkorlar orqali 60 dan ortiq davlatda faoliyat yuritgan.

Rubioning aytishicha, hali ham taxminan 1,000 ta dastur borki, ular AQSh Davlat departamenti tomonidan va Kongress bilan maslahatlashgan holda "samaraliroq boshqarilishi" rejalashtirilmoqda. Shunga qaramay, BMT xodimlari fikriga ko‘ra, vaziyat yaxshilanmaydi.

O‘tgan oyda BMT mansabdori BBC ga Keniyaning qochqinlar qamoqxonalarida yuz minglab odamlar "sezilarli darajada ochlikda" qolganini ma’lum qildi. Bu AQSh yordami qisqarishi tufayli oziq-ovqat taqsimoti eng past darajaga tushgan.